Home PageEigendomsvoorbehoud: uw spullen terug bij wanbetaling

Het eigendomsvoorbehoud: uw spullen terug bij wanbetaling

Het is de nachtmerrie van iedere ondernemer, een klant die de rekening niet betaalt en vervolgens failliet gaat. Als u als ondernemer goederen levert aan zakelijke klanten, dan is het vrij gebruikelijk dat u dit op krediet doet. U levert de goederen en stuurt vervolgens een factuur. Wat veel ondernemers niet weten is dat u zonder eigendomsvoorbehoud uw spullen niet zomaar terug kunt vorderen bij wanbetaling.

De voordelen van een eigendomsvoorbehoud

Onder eigendomsvoorbehoud geleverde zaken terugvorderen

Het komt helaas regelmatig voor dat een afnemer niet volledig, te laat of helemaal niet aan zijn betalingsverplichtingen voldoet of voortijdig zelf failliet gaat. Als u geen eigendomsvoorbehoud heeft bedongen, dan is het eigendomsrecht op het moment van levering direct overgegaan op de koper. Bij een faillissement zult u zich als schuldeiser in dat geval bij de curator moeten melden.

Met een eigendomsvoorbehoud, is uw positie sterker als de koper de verschuldigde prestatie (betaling van de afgesproken prijs) niet voldoet.

In dit artikel leggen we uit wat een eigendomsvoorbehoud precies is. Ontdek wanneer het eigendomsvoorbehoud voor als u verkoper van belang is en waar een dergelijk beding aan moet voldoen. Ook leggen we uit onder welke omstandigheden een eigendomsvoorbehoud komt te vervallen.

Video | joost konings | invorderingsbedrijf
Play Video
Let op: zonder eigendomsvoorbehoud kunt u uw goederen niet zomaar terugvorderen bij wanbetaling of faillissement.

Wat is een eigendomsvoorbehoud?

Een eigendomsvoorbehoud is een aanvullende voorwaarde in de koopovereenkomst, die ervoor zorgt dat de verkoper eigenaar blijft totdat de afgesproken tegenprestatie verricht is. Het eigendomsrecht van de geleverde goederen gaat pas over op de ontvanger als aan een bepaalde tegenprestatie of opschortende voorwaarde wordt voldaan. Doorgaans is deze tegenprestatie in het beding de betaling. 

Zolang de koper niet betaalt, wordt hij juridisch gezien dus geen eigenaar van het geleverde product (de zaak). Het eigendomsvoorbehoud is dus een artikel in de wet dat een bepaalde zekerheid biedt aan de verkoper.

Door een eigendomsvoorbehoud in een koopovereenkomst op te nemen staat u als ondernemer een stuk sterker als de afnemer niet aan zijn betalingsverplichtingen voldoet of failliet gaat.

Eigendomsvoorbehoud artikel (3:92 bw)

Het eigendomsvoorbehoud is geregeld in het burgerlijk wetboek, om precies te zijn in Artikel 92 Burgerlijk Wetboek Boek 3.

Daarin staat het eigendomsvoorbehoud als volgt omschreven:

  1. Heeft een overeenkomst de strekking dat de een zich de eigendom van een zaak die in de macht van de ander wordt gebracht, voorbehoudt totdat een door de ander verschuldigde prestatie is voldaan, dan wordt hij vermoed zich te verbinden tot overdracht van de zaak aan de ander onder opschortende voorwaarde van voldoening van die prestatie.
  2. Een eigendomsvoorbehoud kan slechts geldig worden bedongen ter zake van vorderingen betreffende de tegenprestatie voor door de vervreemder aan de verkrijger krachtens overeenkomst geleverde of te leveren zaken of krachtens een zodanige overeenkomst tevens ten behoeve van de verkrijger verrichte of te verrichten werkzaamheden, alsmede ter zake van de vorderingen wegens tekortschieten in de nakoming van zodanige overeenkomsten. Voor zover een voorwaarde op deze grond nietig is, wordt zij voor ongeschreven gehouden.
  3. Een voorwaarde als in lid 1 bedoeld wordt voor vervuld gehouden, wanneer de vervreemder op enige andere wijze dan door voldoening van de tegenprestatie wordt bevredigd, wanneer de verkrijger van zijn verplichting daartoe wordt bevrijd uit hoofde van artikel 60 van Boek 6, of wanneer de verjaring van de rechtsvordering ter zake van de tegenprestatie is voltooid. Behoudens afwijkend beding, geldt hetzelfde bij afstand van het recht op de tegenprestatie.
Eigendomsvoorbehoud

Beperkt of uitgebreid eigendomsvoorbehoud?

Er zijn in het Nederlands recht grofweg twee soorten eigendomsvoorbehoud: een beperkt of ‘gewoon’ eigendomsvoorbehoud en het uitgebreide voorbehoud op eigendom. Bij een beperkt eigendomsvoorbehoud (ook wel ‘eng voorbehoud van eigendom’) gaat de eigendom van de zaken pas over als de koper de koopprijs heeft betaald en kunt u als verkoper een geleverde zaak terugvorderen als de klant de rekening voor het betreffende product niet of niet volledig betaalt.

Uitgebreid eigendomsvoorbehoud

Bij een uitgebreid eigendomsvoorbehoud blijft het eigendomsrecht van alle door u geleverde zaken, ook de zaken die al betaald zijn, in handen van uw bedrijf zolang u nog een vordering heeft op de koper. Een uitgebreid eigendomsvoorbehoud geldt bijvoorbeeld niet alleen voor de koopprijs van de geleverde zaak maar ook voor de betaling van bijbehorende diensten zoals de installatie of montage en schade die voortvloeit uit de wanbetaling (bijv. rente en onkosten).

Verlengd eigendomsvoorbehoud

Een verlengd eigendomsvoorbehoud geldt ook als de geleverde producten al verwerkt zijn tot een ander product (vermenging, zaaksvorming, natrekking etc.). Met een verlengd eigendomsvoorbehoud zou het mogelijk zijn om de uiteindelijke producten terug te halen als u een beroep doet op het eigendomsvoorbehoud. In Nederland kennen we helaas geen verlengd eigendomsvoorbehoud. In landen als Duitsland en België bestaat dit wel.

Verkoop zonder opschortende voorwaarde

Spreekt u als verkoper geen clausule met eigendomsvoorbehoud af, dan wordt de koper normaal gesproken bij overdracht van de zaak direct de wettelijke eigenaar van deze goederen. Ook als hij deze nog niet heeft betaald. 

In het geval van wanbetaling zult u, als u geen eigendomsvoorbehoud heeft bedongen, de koper moeten sommeren de koopprijs te betalen en de ontvanger uiteindelijk moeten dagvaarden. In dat geval kan de rechter u een executoriale titel verlenen, zodat u beslag kunt laten leggen, waarna goederen verkocht zullen moeten worden. Uit de opbrengst hiervan dient u betaald te worden. 

Rechtstreekse toe-eigening van de betreffende zaak is dus niet toegestaan. U bent wettelijk gezien immers geen eigenaar meer.

Bij een faillissement van de koper zult u zich als schuldeiser bij de curator moeten melden, die vervolgens een faillissementsakkoord met u zal proberen te bereiken. Als dat niet lukt, zal de rechter een insolventie uitspreken en bepalen wie waar recht op heeft in het faillissement. 

Bij een faillissement gaan partijen als de Belastingdienst, het UWV en werknemers met een loonvordering vrijwel altijd voor. In de praktijk komt het er vaak op neer dat er voor u als ondernemer met uw concurrente vordering niets meer overblijft en u dus ‘kunt fluiten naar uw centen’.

Betekenis eigendomsvoorbehoud bij faillissement

Maar wat als u de zaken nu levert mét een eigendomsvoorbehoud? In dat geval blijft u als leverancier op grond van het beding de juridische eigenaar van deze zaken, totdat de ontvanger de volledige koopsom heeft betaald. Pas na betaling gaat het eigendomsrecht over op de koper. 

Hetzelfde geldt bij een faillissement. De onder eigendomsvoorbehoud geleverde zaken vallen niet onder de failliete boedel, maar zijn direct terug te vorderen door de leverancier.

Eigendomsvoorbehoud
Let op: de Belastingdienst kan tijdens een afkoelingsperiode in een faillissement een bodembeslag leggen op alle goederen die zich op de bodem van de failliete onderneming bevinden en deze vervolgens executoriaal verkopen. Dit geldt ook voor goederen voor die geen eigendom zijn van de failliet zoals zaken die onder het eigendomsvoorbehoud vallen. Voorkom dit door voordat bodembeslag wordt gelegd uw goederen op te eisen per deurwaardersexploot. Wij kunnen u daarbij helpen.

Waar moet een eigendomsvoorbehoud aan voldoen?

Als u goederen op krediet levert aan uw klanten, dan is het dus belangrijk om een eigendomsvoorbehoud overeen te komen met uw klant. Hiervoor moet u het eigendomsvoorbehoud contractueel vastleggen.

Een eigendomsvoorbehoud moet voorafgaand aan de koop schriftelijk worden overeengekomen. Dit kan bijvoorbeeld door het eigendomsvoorbehoud op te nemen in de algemene voorwaarden, in de offertes, de orderbevestiging of in een koopovereenkomst.

Algemene voorwaarden

Het is doorgaans het handigst om het voorbehoud op te nemen in de algemene voorwaarden. Op die manier is de bepaling in principe van toepassing op alle te sluiten overeenkomsten.

Als u het beding opneemt in de algemene voorwaarden, bent u verplicht ervoor te zorgen dat deze van toepassing zijn op de overeenkomst.

De algemene voorwaarden moeten voorafgaand of bij het aangaan van de overeenkomst aan de afnemer verstrekt worden en die moet hiermee (uitdrukkelijk of stilzwijgend) akkoord gaan. Het vermelden van de algemene voorwaarden op de factuur is dus te laat. Ook het verwijzen naar de website van uw bedrijf of het ter inzage leggen van de algemene voorwaarden bij de Kamer van Koophandel is doorgaans niet voldoende. 

U kunt de afnemer bijvoorbeeld op de hoogte brengen van uw algemene voorwaarden door in de offerte duidelijk te vermelden dat en welke voorwaarden er op de overeenkomst van toepassing zijn. U kunt de algemene voorwaarden bij het sluiten van de overeenkomst ook fysiek aan de wederpartij verstrekken. 

Als de overeenkomst via internet tot stand komt, dan mogen de algemene voorwaarden ook elektronisch met de koper gedeeld worden. Daarbij is het van belang dat deze toegankelijk blijven en de afnemer de kans heeft om deze op te slaan. Als de overeenkomst niet via internet tot stand komt, dan dient de afnemer er expliciet mee in te stemmen dat hij elektronisch op de hoogte wordt gesteld van de algemene voorwaarden. 

Juridisch staat u als leverancier het sterkst als de afnemer uitdrukkelijk akkoord gaat met de voorwaarden, bijvoorbeeld door ervoor te tekenen of, wanneer de overeenkomst online tot stand komt, op ‘akkoord’ te klikken.

Let op: als het eigendomsvoorbehoud is opgenomen in de algemene voorwaarden, maar de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn op de overeenkomst, dan kunt u ook geen beroep doen op het beding.

Wanneer vervalt het beding met eigendomsvoorbehoud?

Er zijn een aantal omstandigheden waardoor het eigendomsvoorbehoud teniet wordt gedaan. Betaling doet het eigendomsvoorbehoud vervallen, ook als u als leverancier nog andere vorderingen op de nieuwe eigenaar heeft (tenzij u een uitgebreid voorbehoud heeft afgesproken). Daarnaast zijn er nog enkele andere omstandigheden die ervoor kunnen zorgen dat het voorbehoud niet langer van kracht is.

Zaaksvorming

Het eigendomsvoorbehoud vervalt wanneer de geleverde zaken worden verwerkt tot andere zaken. Dit is vaak het geval wanneer u leverancier bent van grondstoffen of bouwmaterialen.

Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld hout: u levert als verkoper houten planken aan een meubelfabrikant die er vervolgens een kast van maakt. De door u geleverde zaken vormen nu een nieuwe (hoofd)zaak. De geleverde zaken (in dit geval het hout) zijn niet weg te halen zonder de kast te beschadigen en dus kunt u geen beroep doen op het eigendomsvoorbehoud.

Vermenging

Vermenging lijkt enigszins op zaaksvorming, met als belangrijk verschil dat er geen scheppende arbeid voor nodig is om de nieuwe zaken te creëren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om vloeistoffen die met elkaar worden vermengd, waardoor er nieuwe zaken ontstaan en de onderlinge zaken niet meer afzonderlijk identificeerbaar zijn. Ook in dit geval kunt u geen beroep meer doen op het eigendomsvoorbehoud.  

Soms is er ook sprake van oneigenlijke vermenging. Dit is als de afzonderlijke zaken nog wel te herkennen zijn, maar het eigendom niet meer te achterhalen is. Denk bijvoorbeeld aan ladingen aardappelen die bij elkaar op een hoop zijn gegooid. De aardappelen zijn nog wel afzonderlijk herkenbaar, maar het is onmogelijk om te achterhalen wie de (oorspronkelijke) eigenaar is.

Natrekking

Bij natrekking worden kleinere, op zichzelf staande zaken, onderdeel van een groter product. Denk aan een fietslamp die op een fiets wordt gemonteerd. De eigenaar van de fiets wordt in dat geval ook de eigenaar van de fietslamp, hetgeen tot gevolg heeft dat u geen beroep meer kunt doen op het eigendomsvoorbehoud.

Niet identificeerbaar

Een afnemer kan dezelfde producten bestellen bij meerdere leveranciers. In dat geval is vaak niet meer te achterhalen wie de verkoper is van het specifieke product. Daarom is het belangrijk uw producten te voorzien van bijvoorbeeld een serienummer als u een beroep wilt doen op het eigendomsvoorbehoud.

Voorbeeld natrekking

Een Duits bedrijf dat machineonderdelen leverde aan een Nederlandse onderneming wilde een beroep doen op het eigendomsvoorbehoud toen de Nederlandse afnemer failliet ging. Daarop meldde het bedrijf zich bij de curator met de mededeling de geleverde onderdelen terug te willen vorderen omdat nog niet aan de betaling was voldaan. Volgens de curator was dit niet mogelijk omdat de onderdelen al waren verwerkt in de machine. Er was volgens de curator dus sprake van natrekking. 

Hierop spande het Duitse bedrijf een juridische procedure aan. Daarbij voerde het bedrijf onder andere aan dat de onderdelen verwisselbaar waren en eenvoudig uit de machine te verwijderen, zonder deze te beschadigen.

Het gerechtshof in ‘s-Hertogenbosch stelde de curator in het gelijk. Het hof kwam vorig jaar tot de conclusie dat het Duitse bedrijf geen beroep kon doen op het eigendomsvoorbehoud. Dit omdat de onderdelen al in de machine waren verwerkt en daarmee eigendom waren geworden van de afnemer. Dat de onderdelen verwisselbaar en eenvoudig te verwijderen waren, was daarbij niet relevant.

Lees het volledige vonnis: ECLI:NL:GHSHE:2020:3757

Doorverkoop en derdenbescherming

Ook als de afnemer de goederen inmiddels heeft doorverkocht aan een derde, kunt u vaak geen beroep meer doen op het eigendomsvoorbehoud. Dit is bijvoorbeeld het geval als u kleding levert aan een modezaak, die de kleding vervolgens doorverkoopt aan een klant. In het kader van derdenbescherming kunt u de doorverkochte goederen niet verhalen op de derde. Hierdoor wordt voorkomen dat iemand die nietsvermoedend iets aanschaft de dupe wordt van de wanbetaling van de verkopende partij.

De derde die het product koopt moet wel te goeder trouw zijn. Hij mag niet afweten van het eigendomsvoorbehoud en dat mag ook niet van hem verwacht worden.

Eigendomsvoorbehoud buitenlandse koper

Heeft u als verkoper buitenlandse klanten? Het eigendomsvoorbehoud verschilt van land tot land. Bij internationale leveringen geldt het eigendomsvoorbehoud in het land van de afnemer. 

In tegenstelling tot Nederland kent België bijvoorbeeld een verlengd eigendomsvoorbehoud, waarbij het eigendomsvoorbehoud bij natrekking, vermenging of zaaksvorming overgaat op het hieruit ontstane product. 

Duitsland kent een nog ruimer eigendomsvoorbehoud. Hier is het zelfs mogelijk dat het eigendomsvoorbehoud bij doorverkoop overgaat op de vorderingen die in de plaats komen van het geleverde goed. 

Als u als verkoper internationaal zakendoet is het dus belangrijk om u te verdiepen in de wetgeving in het land van uw afnemer en de koopvoorwaarden daarop aan te passen.

Heeft u buitenlandse klanten die een rekening niet betalen? Invorderingsbedrijf is gespecialiseerd in internationale incasso.

Recht van Reclame of eigendomsvoorbehoud?

Heeft u geen eigendomsvoorbehoud bedongen bij de verkoop van uw goederen, betaalt uw afnemer de factuur niet en gaat hij failliet? Dan wordt het een stuk lastiger om uw zaken terug te vorderen. Toch is er ook als u geen eigendomsvoorbehoud heeft afgesproken een mogelijkheid, namelijk het Recht van Reclame

Dit recht houdt in dat de verkoper een roerende zaak kan terughalen bij de koper, indien de koper de koopprijs niet (geheel) heeft voldaan. Het Recht van Reclame is een wettelijk recht. Dit hoeft u dus niet vooraf met de koper overeen te komen.

Het belangrijkste verschil tussen het Recht van Reclame en het eigendomsvoorbehoud is dat bij het Recht van Reclame het eigendom teniet wordt gedaan als er niet betaald wordt. Bij het eigendomsvoorbehoud gaat de eigendom pas over nadat de betaling is verricht.

Het Recht van Reclame is wel minder sterk dan het eigendomsvoorbehoud. Het vervalt bijvoorbeeld zes weken nadat de vordering tot betaling van de koopprijs opeisbaar is geworden of als de koper de verkochte zaken meer dan 60 dagen onder zich heeft.

Hoe kunnen schuldeisers het eigendomsvoorbehoud inroepen?

Heeft u een eigendomsvoorbehoud bedongen en voldoet de afnemer niet aan de betalingsvoorwaarden? Dan kunt u als verkoper een beroep doen op het beding en heeft u het recht om uw goederen op te halen.

Het kan natuurlijk zo zijn dat de koper uw eigendomsrecht niet erkent en niet mee wil werken. In dat geval moet u naar de rechter stappen. Voorafgaand aan de uitspraak kunt u conservatoir beslag laten leggen. 

Is de onderneming van de afnemer failliet, meldt u dan zo snel mogelijk bij de curator en zeg dat u uw eigendommen wilt komen ophalen. U zult moeten aantonen dat de goederen onder voorbehoud van eigendom zijn geleverd. Gaat de curator niet akkoord met uw terugvordering? Dan kunt u eveneens naar de rechter stappen en (conservatoir) beslag laten leggen.

Hoe kunnen wij u helpen?

Levert u goederen op krediet? Heeft u als verkoper te maken met een klant die niet wil betalen? Of gaat uw afnemer failliet? De juristen, advocaten en deurwaarders van Invorderingsbedrijf kunnen u op verschillende manieren bijstaan, bijvoorbeeld bij het terugvorderen van uw eigendom.

Mogelijke diensten:

Wilt u een beroep doen op het eigendomsvoorbehoud maar werkt de afnemer of curator niet mee? Wij kunnen schuldeisers voorzien van gedegen juridisch advies, de curator wijzen op uw rechten en u bijstaan gedurende een eventuele gerechtelijke procedure.

Ontvang vrijblijvend advies

Meer informatie over het eigendomsvoorbehoud of een (dreigend) faillissement van een van uw afnemers? Vul het onderstaande formulier in en wij bellen u zo snel mogelijk terug!

    Bent u een particulier of een onderneming?

    Door dit formulier in te vullen gaat u akkoord met de privacyvoorwaarden.

    Eigendomsvoorbehoud

    FAQ: Veelgestelde vragen over het eigendomsvoorbehoud

    Waarom 40.000 klanten u voor gingen

    Jan willem dorenbos
    Jan Willem Dorenbos

    Met genoegen schrijf ik voor het Invorderingsbedrijf een vijfsterren review. Wij zijn als transport bedrijf op zoek gegaan naar een specialist voor wanbetalers in binnen en buitenland. De keuze was snel gemaakt naar een prettige intake. De voorwaarden zijn helder en ze namen onze vorderingen dezelfde dag nog in behandeling. En het mooiste: de invordering werd binnen enkele dagen geheel betaald. Ik wist niet dat het zo makkelijk zou gaan, dus raad ik deze incasso partij iedereen aan.

      Door dit formulier in te vullen gaat u akkoord met de privacyvoorwaarden.

      Neem telefonisch of per mail contact op

      Onze Incassojuristen & Adviseurs

      linkedin