Home PageEigendomsvoorbehoud: uw spullen terug bij wanbetaling

Het eigendomsvoorbehoud: uw spullen terug bij wanbetaling

Het is de nachtmerrie van iedere ondernemer, een klant die de rekening niet betaalt en vervolgens failliet gaat. Als u als ondernemer goederen levert aan zakelijke klanten, dan is het vrij gebruikelijk dat u dit op krediet doet. U levert de goederen en stuurt vervolgens een factuur. Wat veel ondernemers niet weten is dat u, zonder eigendomsvoorbehoud, uw spullen niet zomaar terug kunt vorderen bij wanbetaling.

Het komt helaas regelmatig voor dat een afnemer niet volledig, te laat of helemaal niet aan zijn betalingsverplichtingen voldoet of voortijdig zelf failliet gaat. Als u geen eigendomsvoorbehoud heeft bedongen, is het eigendomsrecht op het moment van levering echter direct overgegaan op de koper. Bij een faillissement zult u zich als schuldeiser in dat geval bij de curator moeten melden.

Met een eigendomsvoorbehoud, is uw positie sterker als de koper de koopprijs niet voldoet. In dit artikel leggen we uit wat een eigendomsvoorbehoud precies is. Ontdek wanneer het eigendomsvoorbehoud voor als u verkoper van belang is en waar een dergelijk beding aan moet voldoen. Ook leggen we uit onder welke omstandigheden een eigendomsvoorbehoud komt te vervallen.

Let op: zonder eigendomsvoorbehoud kunt u uw goederen niet zomaar terugvorderen bij wanbetaling of faillissement.

Wat is eigendomsvoorbehoud?

Een eigendomsvoorbehoud is een opschortende voorwaarde in de koopovereenkomst, die ervoor zorgt dat het eigendomsrecht van geleverde goederen pas overgaat op de ontvanger als aan een bepaalde tegenprestatie of opschortende voorwaarde wordt voldaan. Doorgaans is deze tegenprestatie in het beding de betaling. Zolang de koper niet betaalt, wordt hij juridisch gezien geen eigenaar van het geleverde product (de zaak). Het eigendomsvoorbehoud is dus een artikel in de wet dat een bepaalde zekerheid biedt aan de verkoper.

Door een eigendomsvoorbehoud in een koopovereenkomst op te nemen staat u als ondernemer een stuk sterker als de afnemer niet aan zijn betalingsverplichtingen voldoet of failliet gaat.

Het eigendomsvoorbehoud is geregeld in het burgerlijk wetboek, om precies te zijn Artikel 92 Burgerlijk Wetboek Boek 3.

Beperkt of uitgebreid eigendomsvoorbehoud?

Er zijn in het Nederlands recht grofweg twee soorten eigendomsvoorbehoud: een beperkt of ‘gewoon’ eigendomsvoorbehoud en het uitgebreide voorbehoud op eigendom. Bij een beperkt eigendomsvoorbehoud (ook wel ‘Eng voorbehoud van eigendom’) gaat de eigendom van de zaken pas over als de koper de koopprijs heeft betaald en kunt u als verkoper een geleverde zaak terugvorderen als de klant de rekening voor het betreffende product niet of niet volledig betaalt.

Bij een uitgebreid eigendomsvoorbehoud blijft het eigendomsrecht van alle door u geleverde zaken, ook de zaken die al betaald zijn, in handen van uw bedrijf zolang u nog een vordering heeft op de koper. Een uitgebreid eigendomsvoorbehoud geldt niet alleen voor de koopprijs van de geleverde zaak maar ook voor de betaling van bijbehorende diensten zoals de installatie of montage en schade die voortvloeit uit de wanbetaling (bijv. rente en onkosten).

Voor meer zekerheid gebruikt u dus het best een uitgebreid eigendomsvoorbehoud.

Verkoop zonder opschortende voorwaarde

Spreekt u als verkoper geen clausule met eigendomsvoorbehoud af, dan wordt de koper normaal gesproken bij overdracht van de zaak direct de wettelijke eigenaar van deze goederen. Ook als hij deze nog niet heeft betaald.

In het geval van wanbetaling zult u, als u geen eigendomsvoorbehoud heeft bedongen, de koper moeten sommeren de koopprijs te betalen en de ontvanger uiteindelijk moeten dagvaarden. In dat geval kan de rechter u een executoriale titel verlenen, zodat u beslag kunt laten leggen, waarna goederen verkocht zullen moeten worden. Uit de opbrengst hiervan dient u betaald te worden. Rechtstreekse toe-eigening van de betreffende zaak is niet toegestaan. U bent wettelijk gezien immers geen eigenaar meer.

Bij een faillissement van de koper zult u zich als schuldeiser bij de curator moeten melden, die vervolgens een faillissementsakkoord met u zal proberen te bereiken. Als dat niet lukt, zal de rechter een insolventie uitspreken en bepalen wie waar recht op heeft in het faillissement.

Bij een faillissement gaan partijen als de Belastingdienst, het UWV en werknemers met een loonvordering echter voor. In de praktijk komt het er vaak op neer dat er voor u als ondernemer met uw concurrente vordering niets meer overblijft en u dus ‘kunt fluiten naar uw centen’.

Eigendomsvoorbehoud bij faillissement

Maar wat als u de zaken nu levert mét een eigendomsvoorbehoud? In dat geval blijft u als leverancier op grond van het beding de juridische eigenaar van deze zaken, totdat de ontvanger de volledige koopsom heeft betaald. Pas na betaling gaat het eigendomsrecht over op de koper. Zolang u nog een vordering heeft op de afnemer kunt u een beroep doen op het eigendomsvoorbehoud en de geleverde goederen terughalen.

Hetzelfde geldt bij een faillissement. De onder eigendomsvoorbehoud geleverde zaken vallen niet onder de failliete boedel, maar zijn direct terug te vorderen door de leverancier.

Let op: de Belastingdienst kan tijdens een afkoelingsperiode in een faillissement een bodembeslag leggen op alle goederen die zich op de bodem van de failliete onderneming bevinden en deze vervolgens executoriaal verkopen. Dit geldt ook voor goederen voor die geen eigendom zijn van de failliet zoals zaken die onder het eigendomsvoorbehoud vallen. Voorkom dit door voordat bodembeslag wordt gelegd uw goederen op te eisen per deurwaardersexploot. Wij kunnen u daarbij helpen.

Waar moet een eigendomsvoorbehoud aan voldoen?

Als u goederen op krediet levert aan uw klanten, dan is het dus belangrijk om een eigendomsvoorbehoud overeen te komen met uw klant. Maar hoe doet u dat en waar moet een eigendomsvoorbehoud aan voldoen om rechtsgeldig te zijn?

Een eigendomsvoorbehoud moet voorafgaand aan de koop schriftelijk worden overeengekomen. Dit kan bijvoorbeeld door het eigendomsvoorbehoud op te nemen in de algemene voorwaarden, in de offertes, de orderbevestiging of in een koopovereenkomst.

Algemene voorwaarden

Als u het beding opneemt in de algemene voorwaarden moet u er wel voor zorgen dat deze van toepassing zijn op de overeenkomst. Dit leidt in de praktijk regelmatig tot juridische problemen als de koper beweert niet op de hoogte te zijn gebracht van de voorwaarden.

De algemene voorwaarden moeten namelijk voorafgaand of bij het aangaan van de overeenkomst aan de afnemer verstrekt worden en die moet hiermee (uitdrukkelijk of stilzwijgend) akkoord gaan. Het vermelden van de algemene voorwaarden op de factuur is dus te laat. Ook het verwijzen naar de website van uw bedrijf of het ter inzage leggen van de algemene voorwaarden bij de Kamer van Koophandel is doorgaans niet voldoende.

U kunt de afnemer bijvoorbeeld op de hoogte brengen van uw algemene voorwaarden door in de offerte duidelijk te vermelden dat en welke voorwaarden er op de overeenkomst van toepassing zijn. U kunt de algemene voorwaarden bij het sluiten van de overeenkomst ook fysiek aan de wederpartij verstrekken.

Als de overeenkomst via internet tot stand komt, dan mogen de algemene voorwaarden ook elektronisch met de koper gedeeld worden. Daarbij is het van belang dat deze toegankelijk blijven en de afnemer de kans heeft om deze op te slaan. Als de overeenkomst niet via internet tot stand komt, dan dient de afnemer er expliciet mee in te stemmen dat hij elektronisch op de hoogte wordt gesteld van de algemene voorwaarden.

Juridisch staat u als leverancier het sterkst als de afnemer uitdrukkelijk akkoord gaat met de voorwaarden, bijvoorbeeld door voor de toepasselijkheid ervan te tekenen of, wanneer de overeenkomst online tot stand komt, op ‘akkoord’ te klikken

Let op: als het eigendomsvoorbehoud is opgenomen in de algemene voorwaarden, maar de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn op de overeenkomst, dan kunt u ook geen beroep doen op het beding.

Wanneer vervalt het beding met eigendomsvoorbehoud?

Er zijn een aantal omstandigheden waardoor het eigendomsvoorbehoud teniet wordt gedaan:

Zaaksvorming

Het eigendomsvoorbehoud vervalt wanneer de geleverde zaken worden verwerkt tot andere zaken. Dit is vaak het geval wanneer u leverancier bent van grondstoffen of bouwmaterialen.

Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld hout: u levert als verkoper houten planken aan een meubelfabrikant die er vervolgens een kast van maakt. De door u geleverde zaken vormen nu een nieuwe (hoofd)zaak. De geleverde zaken (in dit geval het hout) zijn niet weg te halen zonder de kast te beschadigen en dus kunt u geen beroep doen op het eigendomsvoorbehoud.

Vermenging

Vermenging lijkt enigszins op zaaksvorming, met als belangrijk verschil dat er geen scheppende arbeid voor nodig is om de nieuwe zaken te creëren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om vloeistoffen die met elkaar worden vermengd, waardoor er nieuwe zaken ontstaan en de onderlinge zaken niet meer afzonderlijk identificeerbaar zijn. Ook in dit geval kunt u geen beroep meer doen op het eigendomsvoorbehoud.

Natrekking

Bij natrekking worden kleinere, op zichzelf staande zaken, onderdeel van een groter product. Denk aan een fietslamp die op een fiets wordt gemonteerd. De eigenaar van de fiets wordt in dat geval ook de eigenaar van de fietslamp, hetgeen tot gevolg heeft dat u geen beroep meer kunt doen op het eigendomsvoorbehoud.

Niet identificeerbaar

Een afnemer kan dezelfde producten bestellen bij meerdere leveranciers. In dat geval is vaak niet meer te achterhalen wie de verkoper is van het specifieke product. Daarom is het belangrijk uw producten te voorzien van bijvoorbeeld een serienummer als u een beroep wilt doen op het eigendomsvoorbehoud.

Doorverkoop

Ook als de afnemer de goederen inmiddels heeft doorverkocht aan een derde kunt u vaak geen beroep meer doen op het eigendomsvoorbehoud. Dit is bijvoorbeeld het geval als u kleding levert aan een modezaak, die de kleding vervolgens heeft doorverkocht aan een klant. In het kader van derdenbescherming kunt u de doorverkochte goederen niet verhalen op de derde.

Voorbeeld natrekking

Een Duits bedrijf dat machineonderdelen leverde aan een Nederlandse onderneming wilde een beroep doen op het eigendomsvoorbehoud toen de Nederlandse afnemer failliet ging. Daarop meldde het bedrijf zich bij de curator met de mededeling de geleverde onderdelen terug te willen vorderen omdat nog niet aan de betaling was voldaan. Volgens de curator was dit echter niet mogelijk omdat de onderdelen al waren verwerkt in de machine. Er was volgens de curator dus sprake van natrekking.

Hierop spande het Duitse bedrijf een juridische procedure aan. Daarbij voerde het bedrijf onder andere aan dat de onderdelen verwisselbaar waren en eenvoudig uit de machine te verwijderen, zonder deze te beschadigen.

Het gerechtshof in ’s-Hertogenbosch stelde de curator in het gelijk. Het hof kwam vorig jaar tot de conclusie dat het Duitse bedrijf geen beroep kon doen op het eigendomsvoorbehoud. Dit omdat de onderdelen al in de machine waren verwerkt en daarmee eigendom waren geworden van de afnemer. Dat de onderdelen verwisselbaar en eenvoudig te verwijderen waren, was daarbij niet relevant.

Lees het volledige vonnis: ECLI:NL:GHSHE:2020:3757

Eigendomsvoorbehoud buitenlandse koper

Heeft u als verkoper buitenlandse klanten? Het eigendomsvoorbehoud verschilt van land tot land. Bij internationale leveringen geldt het eigendomsvoorbehoud in het land van de afnemer.

In tegenstelling tot Nederland kent België bijvoorbeeld een verlengd eigendomsvoorbehoud, waarbij het eigendomsvoorbehoud bij natrekking, vermenging of zaaksvorming zal overgaan op het hieruit ontstane product.

Duitsland kent een nog ruimer eigendomsvoorbehoud. Hier is het zelfs mogelijk dat het eigendomsvoorbehoud bij doorverkoop overgaat op de vorderingen die in de plaats komen van het geleverde goed.

Als u als verkoper internationaal zakendoet is het dus belangrijk om u te verdiepen in de wetgeving in het land van uw afnemer en de koopvoorwaarden daarop aan te passen.

Recht van Reclame of eigendomsvoorbehoud?

Heeft u geen eigendomsvoorbehoud bedongen bij de verkoop van uw goederen, betaalt uw afnemer de factuur niet en gaat hij failliet? Dan wordt het een stuk lastiger om uw zaken terug te vorderen. Toch is er ook als u geen eigendomsvoorbehoud heeft afgesproken een mogelijkheid, namelijk het Recht van Reclame.

Dit recht houdt in dat de verkoper een roerende zaak kan terughalen bij de koper, indien de koper de koopprijs niet (geheel) heeft voldaan. Het Recht van Reclame is een wettelijk recht. Dit hoeft u dus niet vooraf met de koper overeen te komen.

Het Recht op Reclame is echter minder sterk dan het eigendomsvoorbehoud. Het vervalt bijvoorbeeld zes weken nadat de vordering tot betaling van de koopprijs opeisbaar is geworden of als de koper de verkochte zaken meer dan 60 dagen onder zich heeft.

Hoe kunnen schuldeisers het eigendomsvoorbehoud inroepen?

Heeft u een eigendomsvoorbehoud bedongen en voldoet de afnemer niet aan de betalingsvoorwaarden? Dan kunt u als verkoper een beroep doen op het beding en heeft u het recht om uw goederen op te halen.

Het kan natuurlijk zo zijn dat de koper uw eigendomsrecht niet erkent en niet mee wil werken. In dat geval moet u naar de rechter stappen en beslag laten leggen. Voorafgaand aan de uitspraak kunt u conservatoir beslag laten leggen.

Is de onderneming van de afnemer failliet, meldt u dan zo snel mogelijk bij de curator en zeg dat u uw eigendommen wilt komen ophalen. U zult moeten aantonen dat de goederen onder voorbehoud van eigendom zijn geleverd. Gaat de curator niet akkoord met uw terugvordering? Dan kunt u eveneens naar de rechter stappen en (conservatoir) beslag laten leggen.

Hoe kunnen wij u helpen?

Levert u goederen op krediet? Heeft u als verkoper te maken met een klant die niet wil betalen? Of gaat uw afnemer failliet? De juristen, advocaten en deurwaarders van het Invorderingsbedrijf kunnen u op verschillende manieren bijstaan, bijvoorbeeld bij het terugvorderen van uw eigendom.

Mogelijke diensten:

Wilt u een beroep doen op het eigendomsvoorbehoud maar werkt de afnemer of curator niet mee? Wij kunnen schuldeisers voorzien van gedegen juridisch advies, de curator wijzen op uw rechten en u bijstaan gedurende een eventuele gerechtelijke procedure.

Invorderingsbedrijf Den Haag

+31-(0)70 – 762 0330

Invorderingsbedrijf Amsterdam

+31-(0)20 - 760 3920

Invorderingsbedrijf Rotterdam

+31-(0)10 - 760 3270

Invorderingsbedrijf Groningen

+31-(0)50 - 206 90 55

Opstellen van clausule eigendomsvoorbehoud

Wilt u een eigendomsvoorbehoud laten opstellen? Of uw huidige eigendomsvoorbehoud onder de loep laten nemen? Vul uw gegevens in en wij nemen direct contact met u op!

Ontvang vrijblijvend advies

Wilt u meer informatie met betrekking tot het eigendomsvoorbehoud of een (dreigend) faillissement van een van uw afnemers? Vul het onderstaande formulier in en wij bellen u binnen 2 uur terug!

invorderingsbedrijf

Vrijblijvend advies van een specialist

Wilt u een afspraak maken of gratis advies? Vul het onderstaande formulier in en wij bellen u binnen 2 uur terug!

FAQ: Veelgestelde vragen over het eigendomsvoorbehoud

FAQ: Mijn goederen zijn verkocht vòòr het faillissement, hoe krijg ik mijn geld terug?

Heeft u bewezen dat u zich kunt beroepen op het eigendomsvoorbehoud? Top! Maar nu het volgende: de curator heeft uw goederen al verkocht. Wat nu? Als de curator uw spullen verkoopt dan heeft alsnog recht op uw geld. De curator is u namelijk verplicht te betalen. Wij regelen dat zo voor u.

FAQ: Moet ik betalen om mijn goederen op te mogen halen?

Dat kan. Wanneer u de goederen mag komen ophalen kan het zijn dat de curator hiervoor een vergoeding vraagt. Normaal gesproken is dat een percentage tussen de 4% en 8% van de leveringswaarde. Dus stel: u levert €10.000 aan houten planken en u wilt ze terughalen. Dan betaalt u daar €400 tot €800 voor.

“Betalen voor mijn producten, ik dacht het niet,” horen wij uw denken. En dat begrijpen wij. Daarom zullen wij het vuur uit de sloffen lopen om ervoor te zorgen dat u niks hoeft te betalen.

FAQ: Kan ik ook een schadevergoeding ontvangen?

Ja, dat mag. U als onderneming leidt namelijk schade omdat het (volledige) bedrag niet betaald wordt. De koper is verantwoordelijk voor deze schade.

Tip! Een slimme ondernemer dient direct een schadevergoeding in. Zo wordt de schade beperkt.

Bent u benieuwd welke kosten u kunt claimen? Wij zetten ze voor u op een rijtje:

Tip! Plaats uzelf in een hypothetische situatie waarin de koper wél betaald heeft. Hoeveel geld loopt u daardoor mis? Dit bedrag kunt u als schadevergoeding opgeven!

FAQ: Mag de curator mijn goederen doorverkopen in geval ik een beroep doe op mijn eigendomsvoorbehoud?

Ja, de curator kan ervoor kiezen de goederen niet aan u terug te geven, maar deze door te verkopen. Eist u uw goederen alsnog terug? Dan kan de curator een afkoelingsperiode inlassen en aansprakelijk zijn voor schade. U kunt uw goederen dan niet komen ophalen.

De curator mag uw goederen echter alleen verkopen in het geval van zwaarwegende belangen – gevallen die de continuïteit van de onderneming betekenen, zoals een doorstart van een andere onderneming. ‘Going concern’ heet dat.

FAQ: Wat als mijn goederen niet meer identificeerbaar zijn?

Het kan voorkomen dat uw goederen niet meer identificeerbaar zijn. Of dat de goederen al verwerkt zijn in een ander product of al gebruikt zijn. Zijn de goederen niet meer identificeerbaar? Geen paniek! Onze incassojuristen vinden alsnog een manier ervoor te zorgen dat u uw geld krijgt!

Tip! Zorg ervoor dat uw zaken voorzien zijn van een serienummer of een andere manier van identificeren (sticker, logo, etc.) – hiermee kunt u aantonen dat de goederen van u zijn!

Bent u bang dat uw goederen niet meer identificeerbaar zijn? Onze incassojuristen zetten alles-op-alles om dit voor u te onderzoeken. De kans is zeer aanwezig dat u recht heeft op een vergoeding.

FAQ: Hoe krijg ik mijn geld terug als mijn goederen er niet meer zijn of niet meer identificeerbaar zijn?

Stel: u levert een zadel voor een fiets. De fiets is inmiddels geproduceerd en uw zadel is niet meer terug te vinden. Wat betekent dat nu voor u? De curator zal zich beroepen op oneigenlijke vermenging en u moet nu gaan aantonen dat de goederen tóch van u zijn. Daar heeft u een lastige kluif aan.

Gelukkig weten wij van wanten. Wij kennen dé aanpak om de druk op te voeren en een vergoeding voor u te regelen.

FAQ: Wat als de curator mijn goederen niet terug wil geven? In dit geval moet u ons zeker inschakelen(!)

In eerste instantie zal de curator uw goederen niet terug willen geven. Hij moet immers hier zijn eigen salaris van betalen. Hij zal zich met man en macht verzetten tegen uw poging om uw spullen terug te krijgen (tenzij het aan ons ligt). Wat zal de curator doen? Waarschijnlijk het volgende:

Hij stelt uw aanspraak op het eigendomsvoorbehoud in twijfel. Hij wil concreet bewijs zien. U moet dan bewijzen dat het eigendomsvoorbehoud in de algemene voorwaarden is opgenomen én dat deze van toepassing zijn.

Nota bene: de curator zal vragen of uw algemene voorwaarden in levende lijve heeft overhandigd (en zal dit als schild gebruiken om achter te schuilen).

Is het eigendomsvoorbehoud in de algemene voorwaarden opgenomen? Zijn de algemene waarden van toepassing? Dan heeft u recht op uw goederen. Wel moet u moet dit wel kunnen aantonen (dat kunnen wij direct voor u doen).

FAQ: Geldt het eigendomsvoorbehoud faillissement ook in andere landen?

Dat hangt af van het lokale faillissementsrecht. In België doorgaans wel. Wikipedia zegt het volgende over het eigendomsvoorbehoud faillissement in België:

“In België zit de wetgeving iets anders in elkaar. De begrippen natrekking en zaaksvorming kunnen in de praktijk iets anders uitpakken. De gemonteerde cv-ketel is in België door incorporatie in een onroerend goed ook onroerend van aard geworden, zodat de verkoper dit goed niet terug in bezit kan nemen.”

In Duitsland geldt ook het verlengd eigendomsvoorbehoud. Dit betekent dat u meer rechten heeft bij goederen die u levert in Duitsland dan wanneer ze in Nederland waren geleverd.

Waarom? U kunt zich op een extra vorm van eigendomsvoorbehoud beroepen (bijvoorbeeld wanneer uw spijkers heeft geleverd voor het maken van een kledingkast. De kans om uw geld terug te krijgen is dus groter. Haal hier uw voordeel uit! Lees er hier meer over